Co to PPK?
Na wstępie warto się dowiedzieć, czym jest to całe PPK. Pracownicze plany kapitałowe są nowym sposobem oszczędzania na naszą przyszłą emeryturę. Jego główną zaletą jest to, że ma pomagać nam wszystkim w oszczędzaniu. Co w tym takiego niezwykłego? A no to, że to nie tylko my będziemy się “zrzucać” na naszą przyszłą emeryturę. Jak to? Właśnie tak 😉
Nasze przyszłe oszczędności na emeryturę będą budowane przez:
- nas samych,
- naszego pracodawcę,
- państwo.
Tak dobrze czytasz. Cały ten program będzie współfinansowany przez te 3 podmioty (pozwolę sobie tak to ująć) i to właśnie wyróżnia ten program od innych.
Bo do tej pory III filar był albo budowany przez nas samych, albo wcale. Tutaj pewnym wyjątkiem są pracownicze programy emerytalne (PPE), bo one są finansowane przez naszych pracodawców, ale nie wszyscy są nimi objęci. Inaczej jest w przypadku PPK. Ono ma docelowo objąć nas wszystkich i to całkowicie automatycznie.
Ale skoro III filar jest nieobowiązkowy, a tutaj piszę, że PPK obejmie nas wszystkich to jak jest naprawdę? Zaraz to wszystko wyjaśnię 🙂
Wszystkie obowiązki związane z PPK zostały przeniesione na pracodawce. fot. rawpixel.com from Pexels
Jak działa PPK?
Wiedząc czym jest PPK, dowiedzmy się jak ono działa. Zasadniczo jest to bardzo proste.
Przede wszystkim nasz pracodawca jest zobowiązany wybrać odpowiednią instytucję finansową, która będzie zarządzać naszymi środkami przelanymi do PPK. Otworzy nam on również (w naszym imieniu oczywiście) indywidualne konto, na które będziemy co miesiąc przelewać pewną część naszego wynagrodzenia. Na to konto będą też wpływać pieniądze od naszego pracodawcy oraz od państwa.
Pracodawca będzie musiał uruchomić takie konto nie później niż do 10 dnia miesiąca i dla każdego zatrudnionego przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
Z racji tego, że to nasze konto jest ono naszą prywatną własnością i mamy do pieniędzy na nim zgromadzonych swobodny dostęp.
Jesli planujesz zostać tyranem to tutaj jest stosowna instrukcja 😉 #Netflix pic.twitter.com/Zz5lgfI3IT
— Jakub Skrobacz (@jakub_skrobacz) August 31, 2021
Dodatkowe obowiązki pracodawcy
Poza zapisaniem nas przez pracodawcę do wybranego PPK ciąży na nim również szereg innych obowiązków. Przede wszystkim musi on pilnować terminowego i prawidłowego obliczania oraz przekazywania naszych składek na wybrane konto PPK. Dodatkowo musi on gromadzić i archiwizować wszystkie dokumenty związane z naszym kontem oraz przekazywać nam informacje, które go dotyczą.
Wpłata powitalna oraz roczna do PPK
Dodatkowo na start programu otrzymujemy od Państwa tak zwaną wpłatę powitalną w wysokości 250 złotych. Aby ją jednak otrzymać, należy być uczestnikiem programu przez 3 pełne miesiące i za te miesiące dokonywać przynajmniej wpłat podstawowych. Dla tych, którzy zacierają ręce - wpłata powitalna przysługuje tylko raz. Nie ma znaczenia ile kont i przez ilu pracodawców będziemy mieli je otwarte 😉
A co z coroczną dopłatą w wysokości 240 złotych? Ta również nas obowiązuje, ale otrzymają ją tylko Ci uczestnicy PPK, którzy dokonali wpłat na swoje konto w wysokości 3,5% 6-krotności minimalnego wynagrodzenia w danym roku. Na rok 2019 jest to kwota w wysokości 472,50. Co ważne obowiązuje ona tylko w tym roku, w którym ta zapłata się należy. Ci uczestnicy PPK, których wpłaty podstawowe są niższe niż 2% muszą, zgromadzić 25% powyższej kwoty. W roku 2019 jest to dokładnie 118,13.
Obie te dopłaty (powitalna i roczna) nie są dla nas dochodem i nie będziemy musieli odprowadzić od nich żadnego podatku.
Nie przysługuje
Poza tym dopłata roczna nie przysługuje pracownikowi:
- którego pracodawca nie odprowadzał wpłat do PPK ze względu na jego uczestnictwo
w PPE, - który, ukończył 60 rok życia i zaczął wypłacać pieniądze ze swojego konta PPK,
- który, odprowadzał mniej niż 2% swojego wynagrodzenia, ale wynagrodzenie ze wszystkich źródeł przekracza kwotę 120% wynagrodzenia minimalnego.
Aby to wszystko lepiej usystematyzować, poniżej prezentuję tabelę, która w tym pomoże 🙂
| Wysokość wpłaty podstawowej | Wysokość wpłaty dodatkowej | Maksymalna możliwa wpłata |
| Wpłaty pracownika | ||
| -2% -0,5% (gdy pracownik nie osiągnie 120% wynagrodzenia minimalnego) | do 2% | 4% |
Wpłaty pracodawcy | ||
| 1,5% | do 2,5% | 4% |
| Wysokość wpłat jest naliczana od wynagrodzenia brutto. | Łączna minimalna wpłata: 3,5% | Łączna maksymalna wpłata: 8% |
| Wysokość dopłat od państwa: | 250 zł - wpłata powitalna 240 zł - dopłata roczna | |
Docelowo PPK ma objąć wszystkich pracowników pomiędzy 18 a 55 rokiem życia. fot. rawpixel.com from Pexels
Kto uczestniczy w PPK?
Wiemy, już czym jest PPK, na jakiej zasadzie działa i ile będziemy w nim odkładać. Przejdźmy do tego, kogo ono obejmie 🙂
Tak naprawdę PPK obejmie automatycznie każdego pracownika w wieku pomiędzy 18 a 55 rokiem życia. Gdzie za pracownika należy uważać każdego zatrudnionego podlegającego ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Dotyczy to nie tylko pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, ale także na umowę zlecenia, umowę agencyjną oraz pracowników wykonujących pracę chałupniczą (nakładczą). Do tej grupy zaliczają się także osoby należące do rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, członków rad nadzorczych oraz obcokrajowców zatrudnionych w Polsce.
Ważne jest tu również słowo “automatycznie”, ponieważ pracownicy, którzy skończą 55 rok życia, będą mogli przystąpić do PPK, ale tylko na swój własny wniosek. Czyli nie zostaną nim objęci gdy program zostanie wprowadzony w miejscu ich pracy.
Jest też dokładnie określone, kto do PPK nie może przystąpić. Są to wszyscy Ci pracownicy, którzy ukończyli 70 lat.
Kogo nie obejmie PPK?
Oprócz pracowników powyżej 70 roku życia istnieje jeszcze kilka wyjątków, dla których PPK nie ma zastosowania. Do tej grupy zalicza się:
- studentów do 26 roku życia (tylko wtedy, gdy są zatrudnieni na umowę zlecenie, od których nie odprowadza się składek emerytalnych i rentowych),
- funkcjonariuszy służb mundurowych (są objęci innym systemem emerytalnym i nie odprowadzają składek emerytalnych i rentowych),
- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą,
- firmy, które wprowadziły PPE (pracowniczy program emerytalny) oraz naliczają
i odprowadzają składki podstawowe w wysokości co najmniej 3,5%. Dodatkowo do samego PPE musi przystąpić nie mniej niż 25% wszystkich osób zatrudnionych, - mikroprzedsiębiorców, ale tylko wtedy, gdy wszyscy pracownicy zgłoszą rezygnację
z PPK, - osoby fizyczne, które zatrudniają, pracowników w zakresie niezwiązanym ze swoją działalnością gospodarczą.
Od kiedy obowiązuje PPK?
Według ustawy o pracowniczych planach kapitałowych cały program zostanie wdrożony w Polsce stopniowo. To znaczy, że nie wszyscy na raz zostaną do niego zapisani, a samo jego wdrożenie zostało podzielone na kilka etapów.
Przede wszystkim jest to uzależnione, od tego jak duża jest firma, w której się pracuje. Im jest ona większa, tym szybciej zostajemy wciągnięci do programu. Pierwsze PPK mają zostać uruchomione już od 1 lipca 2019 roku a ostatnie od 1 stycznia 2021 roku.
Wszystko umieściłem w tabeli poniżej dla łatwiejszego rozeznania się w odpowiednich okresach przystąpienia 🙂
| Data przystąpienia do programu: | Ilość osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie: |
| od 1 lipca 2019 r. | pow. 250 osób (stan na 31.12.2018 r.) |
| od 1 stycznia 2020 r. | pow. 50 osób (stan na 30.06.2019 r.) |
| od 1 lipca 2020 r. | pow. 20 osób (stan na 31.12.2019 r.) |
| od 1 stycznia 2021 r. | pozostałe przedsiębiorstwa oraz sektor publicznych |
Najbardziej preferencyjnym momentem wypłaty pieniędzy z PPK jest 60 rok życia. fot. Sharon McCutcheon on Unsplash
Kiedy wypłacimy pieniądze z PPK?
Chcąc dokonać wypłaty z PPK, będziemy musieli spełnić tak naprawdę jeden warunek. Tym warunkiem jest osiągnięcie 60 roku życia. I nie ma tutaj znaczenia czy już wtedy przechodzimy na emeryturę, czy też nie. Osiągamy 60 lat i już możemy zacząć wypłacać sobie pieniądze z PPK. Jeśli jednak postanowimy inaczej - nawet po ukończeniu 60 roku życia - dalej będziemy mogli odkładać pieniądze na swoim koncie.
Dodatkowo możemy też dokonać tak zwanej wypłaty transferowej i przelać nasze pieniądze z PPK na polisę w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (z prawem do świadczenia okresowego lub dożywotniego). Ewentualnie możemy wpłacić te pieniądze na lokatę terminową. Jednak w tym przypadku wypłata tych środków jest możliwa tylko na zasadach opisanych w ustawie.
Należy też zwrócić uwagę na to, że wypłata z PPK jest dokonywana na preferencyjnych warunkach (unikamy podatku Belki) tylko wtedy, gdy osiągniemy 60 rok życia. Nie ma ona zastosowania do osób, które nabyły prawo do wcześniejszej emerytury.
Jak wypłacić pieniądze z PPK?
Jeśli jednak postanowimy skorzystać z wypłaty pieniędzy (osiągając 60 rok życia), całą kwotę przez nas zgromadzona w PPK będziemy mogli wypłacić w dwóch transzach. Pierwsza transza (25% całości) zostanie nam wypłacona jednorazowo. Reszta oszczędności (75% całości) będzie wypłacana w ratach przez co najmniej 10 lat. Ewentualnie jeśli ktoś sobie zażyczy, może być to dłuższy okres. Dzięki temu zabiegowi unikniemy podatku od zysków kapitałowych (19%).
Można oczywiście całość zgromadzonych środków wypłacić na raz (1 rata), jednak zostanie od nas wtedy wyegzekwowany podatek Belki. Minimalna ilość rat, która pozwoli go uniknąć to 120. Czyli dokładnie 10 lat, tak jak napisałem powyżej.
Wypłata z PPK w ciężkiej sytuacji
Z racji tego, że są to nasze prywatne pieniądze i mamy do nich swobodny dostęp możemy z nich skorzystać również w dwóch innych przypadkach. Nie muszą być one związane z osiągnięciem 60 roku życia.
Wkład własny
Pierwszym z przykładów jest wypłata zgromadzonych funduszy i wpłacenie ich jako wkład własny przy zaciąganiu kredytu hipotecznego. Aby jednak móc tego dokonać należy mieć poniżej 45 lat. Dodatkowo wszystkie te pieniądze wpłacone na ten cel należy obowiązkowo zwrócić w 100%. Istnieje jednak możliwość rozłożenia tego długu na nieoprocentowane raty na okres aż do 15 lat.
Poważna choroba
Drugą możliwością wcześniejszego dostępu do zgromadzonych środków na naszym PPK jest ich wypłata na poczet pokrycia wydatków związanych z poważną chorobą. Musi ona dotyczyć nas samych, naszego współmałżonka lub dziecka. Dostajemy wtedy dostęp do 25% zgromadzonych pieniędzy, których (odwrotnie niż w przykładzie z kredytem hipotecznym) oddawać już nie musimy.
Jak zrezygnować z PPK?
Chcąc jednak zrezygnować z całkowitego uczestnictwa w PPK, wystarczy złożyć odpowiedni wniosek u naszego pracodawcy. Niestety (lub stety) będziemy musieli dokonywać tego co 4 lata, ponieważ po upływie tego czasu ponownie zostaniemy automatycznie zapisani do programu. Nie stanie się to jednak za naszymi plecami. Pracodawca jest zobowiązany do każdorazowego informowania nas
o tym, że będziemy w najbliższym czasie zapisywani z powrotem do programu.
Warto pamiętać o tym, że w momencie naszej rezygnacji z uczestnictwa w PPK nasz pracodawca również przestaje wpłacać swoją część składki na nasze konto. I w drugą stronę. Gdy ponownie się zapisujemy do programu, jest on zobowiązany ponownie uruchomić system wpłat.
Rezygnacja jak i przystąpienie do programu może się odbywać wielokrotnie. Nie ma w tym względzie żadnych ograniczeń. Po podjęciu decyzji (czy zostajemy, czy rezygnujemy z programu) zaczyna ona obowiązywać od następnego miesiąca.
Wycofanie środków z PPK
Gdy już zrezygnujemy z uczestnictwa w PPK, możemy wycofać wszystkie środki, które na nim zgromadziliśmy. W tym miejscu jednak nie będziemy mieli dostępu do pełnej kwoty, która była odprowadzana przez nas, naszego pracodawcy oraz państwo.
Wypłacana kwota z naszego PPK zostanie pomniejszona o:
- podatek Belki (19% podatku od zysków kapitałowych),
- 30% wszystkich środków. Zostaną one przekazane do ZUS (są to pieniądze pochodzące od pracodawcy, a te były zwolnione ze składek na ubezpieczenie społeczne),
- wszystkie dopłaty dokonane przez państwo.
Kto będzie zarządzał środkami w PPK?
Przejdźmy do tego, kto będzie mógł zarządzać naszymi środkami w PPK. Nasz pracodawca będzie mógł wybrać oferty spośród następujących instytucji finansowych:
- towarzystwa funduszy inwestycyjnych,
- towarzystwa emerytalne,
- pracownicze towarzystwa emerytalne,
- zakłady ubezpieczeń.
Odkładane środki będą inwestowane w tak zwanym funduszu zdefiniowanej daty. Jego głównym zadaniem będzie różnicowanie poziomu ryzyka inwestycji. Ten poziom będzie uzależniony od naszego wieku.
Im będziemy młodsi, tym większa część pieniędzy będzie lokowana np.: w akcje (cześć udziałowa). Im bliżej będzie nam jednak do wypłaty środków (docelowo 60 lat i więcej) tym nasz portfel inwestycyjny będzie się przesuwał w kierunku bezpieczniejszych form inwestycji np.: obligacje (część dłużna).
Aby jeszcze lepiej to zaprezentować, poniżej umieściłem odpowiednią tabelę.
| Okres do preferencyjnej wypłaty (domyślnie 60 rok życia) | Część udziałowa naszego portfela | Część dłużna naszego portfela |
| od przystąpienia do programu do 20 lat | 60%-80% | 20%-40% |
| 20 lat | 40%-70% | 30%-60% |
| 10 lat | 25%-50% | 50%-75% |
| 5 lat | 10%-30% | 70%-90% |
| nasze 60 urodziny 🙂 | maksymalnie 15% | minimalnie 85% |
Nadzór nad PPK będzie czyniła Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). fot. Free-Photos z Pixabay
Nadzór nad PPK
Nadzór nad PPK będzie sprawować Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Jej głównym zadaniem będzie monitorowanie oraz analizowanie sytuacji finansowej instytucji zajmujących się PPK. Dodatkowo będzie nadzorować czy wszystkie operacje wykonywane na pieniądzach umieszczonych w wybranych produktach są przeprowadzane zgodnie z literą prawa, a także identyfikować i eliminować zagrożenia w ich funkcjonowaniu. Gdyby jednak zdarzyły się jakieś problemy, KNF ma prawo nałożyć odpowiednie sankcje.
Instytucje finansowe, które podjęły się prowadzenia PPK, są zobowiązane informować KNF o:
- ilości uczestników danego PPK,
- wysokości wpłat do programu,
- wartości aktywów netto,
- osiągniętej stopie zwrotu.
Takie raporty mają być przesyłane do siedziby KNF raz na kwartał.
Ile wyniosą opłaty za prowadzenie PPK?
Skoro ktoś będzie zarządzał moimi funduszami w PPK, to ile to mnie będzie kosztować? Według ustawy o PPK maksymalna kwota jaką poniesiemy na rzecz zarządzających naszymi pieniędzmi, nie może przekroczyć 0,5% wartości wszystkich aktywów netto. Jest od tej reguły jednak jeden wyjątek i dotyczy on wyniku, który osiągnie wybrana instytucja finansowa.
Polega on na tym, że w momencie kiedy nasz fundusz będzie miał (w danym roku) dodatnią stopę zwrotu i będzie ona wyższa niż stopa referencyjna określona w rozporządzeniu Ministra Finansów, będzie mógł sobie doliczyć dodatkowe 0,1% ekstra.
Czyli w latach chudych zapłacimy 0,5% za zarządzanie naszym kontem a w latach “tłustych” aż 0,6% od naszych aktywów netto.
PPK a dziedziczenie
Co dzieje się z pieniędzmi zgromadzonymi na koncie PPK w momencie naszej śmierci? Z racji tego, że pieniądze zgromadzone w PPK są prywatne, mogą one zostać odziedziczone.
Każda osoba korzystająca z PPK może (w formie pisemnej) wskazać osobę lub osoby, które mają otrzymać wszystkie środki, które zostały odłożone na jej koncie.
W sytuacji, gdy uczestnik PPK w chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim, połowa zgromadzonych środków z jego rachunku jest przelewana (tzw. wypłata transferowa) na konto PPK, IKE lub PPE małżonka. Można też wnioskować o wypłatę tych pieniędzy w formie gotówki.
Reszta środków, która nie została przetransferowana na konto małżonka, są przekazywane osobom uprawnionym (wcześniej wskazanym). Jeśli zostanie wskazane kilka osób, ale nie zostanie określony procentowy podział, ile kto ma otrzymać, reszta kwoty zostanie podzielona wobec nich po równo. Wypłata środków wygląda tak jak w przypadku małżonka przez konta PPE, IKE lub PPK albo w formie gotówkowej.
W momencie gdy nie zostały wyznaczone osoby do wypłaty środków z PPK, będą one rozdzielone według przepisów kodeksu cywilnego.
PPK a rozwód
Z racji tego, że pieniądze zgromadzone na naszym koncie w PPK są liczone jako część naszego majątku, są one również kwestią sporną w chwili rozwodu lub unieważnienia małżeństwa. W momencie, gdy dochodzi do takiej sytuacji, środki zgromadzone na PPK są dzielone i przekazane w części byłemu małżonkowi. Są one transferowane na jego konto w PPK. Jeśli posiada ich kilka to na jedno wskazane przez niego.
Jeśli nie ma on konta PPK, zostaje on zobligowany do podania numeru rachunku lokaty terminowej. W tym miejscu zobowiązany jest się on jednak trzymać się zasad ogólnie przyjętych w ustawie. Musi on utrzymać tę lokatę do osiągnięcia minimum 60 roku życia. W innym przypadku zostaną nałożone na niego wszystkie dodatkowe opłaty jak przy likwidacji konta PPK.
Ile uda nam się odłożyć w PPK? fot. Lorenzo from Pexels
Ile odłożymy na PPK?
Ile tak naprawdę uda nam się odłożyć w PPK? To jest bardzo dobre pytanie 🙂 Wszystko będzie uzależnione od tego ile:
- odprowadzamy my sami (2% czy 4%),
- odprowadza nasz pracodawca (1,5% czy 2,5%),
- lat będziemy uczestniczyć w programie (ilość rocznych dopłat od państwa).
Dodatkowo należy doliczyć zysk, który wypracuje dla nas instytucja finansowa zajmująca się naszym PPK oraz ile mamy lat przystępując do samego programu. To dość sporo zmiennych, ale jest sposób, aby obliczyć, ile w teorii uda nam się odłożyć 🙂 Jest nim kalkulator PPK dostępny na tej stronie - klik.
Według mnie w dość przystępny sposób jesteśmy w stanie policzyć sobie, ile tak naprawdę odłożymy na naszym koncie. Oczywiście nadal jest to jedynie symulacja, tego ile w wieku 60 lat będziemy mogli wypłacić z PPK. Daje to jednak jakieś wyobrażenie na temat kwoty, która może się tam znaleźć. Zakładając nawet, że część suwaków ustawimy na "0" to nadal będą się tam pojawiać wpłaty od naszego pracodawcy oraz dopłaty od państwa. To zawsze jakiś dodatkowy bonus, którego w innym przypadku byśmy nie otrzymali.
Składka PPK a nasza pensja?
Praktycznie większość tego wpisu bazuje na tym, co wydarzy się w przyszłości. A jakie konsekwencje będzie miało przystąpienie do PPK dla nas w dniu dzisiejszym? Przede wszystkim takie, że nasza pensja netto (czyli ta którą otrzymujemy w formie przelewu nasze konto w banku) będzie niższa nie tylko o składkę, którą odkładamy.
A to znaczy, że ilość pieniędzy, którymi będziemy dysponować w budżecie domowym, będzie niższa. Tylko o ile? To już warto sobie policzyć.
Wszystko będzie uzależnione od naszej pensji brutto. I to z dwóch powodów. Pierwsze z nich jest to, że im nasza pensja jest wyższa, tym więcej będziemy odkładali do PPK. To jest jasne i raczej oczywiste 🙂
Drugi powód jest trochę mniej oczywisty. Dotyczy on składki odprowadzanej przez naszego pracodawcę. A co on ma z tym wspólnego? To, że od jego składki my będziemy musieli zapłacić podatek dochodowy w wysokości 18% lub 32% (w zależności, który próg podatkowy nas obowiązuje). Dlaczego tak? Ponieważ jest to przez ustawodawcę liczone jako nasz przychód. Pracodawca odprowadzając wpłatę na nasze konto w PPK, będzie zobligowany potrącić ten podatek z naszej wypłaty.
A to znaczy, że nasza pensja, która wpłynie na konto bankowe, będzie niższa nie tylko o składkę, którą odprowadzamy, ale również o podatek dochodowy za składkę odprowadzaną przez naszego pracodawcę.
Chcąc wyliczyć ile pensji dostaniemy na rękę po przystąpieniu do PPK, wystarczy skorzystać z poniższego kalkulatora.
Mogą Cię zainteresować
Zostaw komentarz
O mnie
Polecane książki
Reklama
Komentarze
Matt
28 czerwca 2019 at 08:23
Wszystko fajnie z tymi PPK tylko, że kwoty, które są obliczane w formularzach symulacyjnych są niedorzeczne. Już proste obliczenia wykażą, że zakłada się wypracowanie zysku na poziomie 5 % rocznie. Niech ministerstwo finansów wskaże mi teraz jakieś fundusze o mieszanym portfelu inwestycyjnym, które są w stanie wypracować taki zysk.
A tutaj nagle pojawi się armia maklerów, którym uda się ta sztuka.
Osobiście nie skorzystam – wolę oszczędzać z bankami niż ze skarbem Państwa…
Jakub Skrobacz
30 czerwca 2019 at 19:12
Niestety jest to właśnie jedynie kalkulator pokazujący symulację. A jak wiemy symulacje mają to do siebie, że mogą się nie sprawdzić. Do tych kalkulacji pokazywanych, za jego pośrednictwem ja sam podchodzę raczej ostrożnie i z pewną rezerwą.
Uważam jednak, że dla tych osób, które nic nie robią w kierunku odkładania na swoją emeryturę uczestnictwo w tej formie oszczędzania (nawet przy najniższej stopie zwrotu) może przynieść pewne korzyści.